Rośliny fitosanitarne to grupa roślin, które m.in wydzielają związki hamujące rozwój szkodliwych organizmów, jednocześnie je zwalczając. Wyjaśniamy, czym dokładnie są i jak wykorzystać rośliny fitosanitarne w ogrodzie.
Czym są rośliny fitosanitarne?
Polepszają fitosanitarny stan gleby. Dzięki temu uprawa roślin jest wydajniejsza, zieleń jest mniej podatna na choroby oraz szkodniki. Gatunki fitosanitarne wydzielają związki, które hamują rozwój szkodliwych organizmów, ale też bezpośrednio je zwalczają. Wykorzystywane są nie tylko w uprawach profesjonalnych, ale też w ogrodach przydomowych. Wysiewa się je jako przedplony, międzyplony i poplony lub gatunki główne.
Wykorzystanie roślin fitosanitarnych w ogrodzie
Rośliny fitosanitarne możemy wysiać jeszcze przed założeniem ogrodu. W ten sposób poprawią się parametry gleby. Ponadto zaleca się wysiewać je regularnie w warzywniku na grządkach. Warto corocznie przeznaczać część ogrodu warzywnego (20-25%) na uprawę roślin nie dla plonu, ale dla ograniczenia zmęczenia gleby. W przydomowym sadzie rośliny fitosanitarne mogą porastać międzyrzędzia (do momentu zbioru owoców). Wiele gatunków można uprawiać też jako rośliny ozdobne.
Rośliny fitosanitarne na ogrodowych rabatach
Aksamitki – raz na kilka lat warto obsadzić aksamitkami poszczególne grządki w warzywniku, a także w uprawach pod osłonami. Aksamitki wydzielają substancje likwidujące chorobotwórcze nicienie glebowe oraz odstraszają mączlika szklarniowego. Działają też odstraszająco na bielinka kapustnika.
Czosnek ozdobny i korona cesarska – odstraszają gryzonie, np. norniki.
Facelia błękitna – jej fitosanitarne działanie polega na zwalczaniu mątwika oraz na poprawieniu struktury gleby. Wysiewana w cyklu zmianowania ogranicza występowanie patogenów.
Nasturcja – nie zwalcza szkodników, ale je przyciąga. Traktuje się ją jako pułapkę na mszyce. Szkodniki zbierają się w jednym miejscu, dzięki czemu łatwiej można je zlikwidować.
Gatunki poprawiające fitosanitarny stan gleby
Gryka zwyczajna – jest jednym z najcenniejszych gatunków, zwłaszcza na działkach znajdujących się blisko lasu. Jej uprawa (do fazy owocowania) skutecznie rozwiąże problem z pędrakami i drutowcami, wydzielając substancje, które hamują rozwój i uśmiercają szkodniki.
Owies – pozwala zlikwidować patogeny na danym terenie oraz ogranicza zachwaszczenie. Jest niezwykle wartościowy w uprawach rolnych, ponieważ zawiera alkaloid – skopolatynę, która hamuje rozwój patogenów wywołujących choroby podstawy źdźbła.
Rzodkiew oleista – wytwarza długi korzeń palony, sięgający do 1,5 m głębokości. Roślina nie tylko spulchnia glebę i poprawia jej żyzność, ale też poprawia stan fitosanitarny oraz ogranicza populację mątwika buraczanego.
Nostrzyk – wykorzystuje się go jako zielony nawóz i odstraszacz gryzoni.
Rzepak – ogranicza zmęczeniu gleby oraz hamuje wzrost chwastów.
Czosnek i cebula – sadzone w międzyrzędziach truskawek rozwiążą problem szarej pleśni.
Najlepszym sposobem na zadbanie o naszą glebę jest przeprowadzenie badań środowiska gruntowo – wodnego, a w razie potrzeby przeprowadzenie remediacji gruntu. Uchroni to nasze zdrowie przed niekorzystnym działaniem chemicznych substancji w ziemi.